09371730902
1) انواع ژورنالها بر مبنای دسترسی و هزینه
1-1) ژورنالهای دسترسی محدود (Non-Open Access):
این ژورنالها که عمده ژورنالهای علمی را تشکیل می دهند، برای چاپ یک مقاله علمی مبلغی را از نگارنده ها دریافت نمی کنند. از آنجایی که مقالات چاپ شده در این ژورنالها به صورت رایگان در دسترس عموم قرار ندارند به آنها ژورنالهای دسترسی محدود می گویند. در واقع هزینه این ژورنالها از فروش مقالات چاپ شده در آنها تامین می شود. این ژورنالهای به ازای هر مقاله مبالغی حدود 20 تا 50 دلار دریافت می کنند. برای استفاده از مقالات این ژورنالها یا می بایست مقالات آنها را خریداری کنید و یا باید از پایگاههای داده ای یا بانکهای اطلاعاتی مختلف مثل پایگاه داده دانشگاهها استفاده کنید. عموما دانشگاهها با عقد قرارداد با موسسات یا انتشارات مختلف در ازای مبالغی به صورت سالانه به تمامی مقالات منتشر شده توسط آن انتشارات ها دسترسی دارند. جهت دسترسی آسان به این پایگاها موسسه شریف یار نام کاربری و رمز عبور تعدادی از آنها را در اختیار کاربران محترم قرار داده است که از بخش دانلود می توانید آنها را دریافت کنید.
1-2) ژورنالهای دسترسی آزاد (Open Access):
گروه دیگری از ژورنالها که به نسبت گروه اول کمتر می باشند ژورنالهای دسترسی آزاد یا Open Access هستند. این ژورناهای جهت چاپ مقاله از نگارنده مقاله مبالغی (چند صد دلار) دریافت می کنند و مقالات را به صورت رایگان در اختیار همگان قرار می دهند. تصور عمومی اینست که این ژورنالها از اعتبار کمتری نسبت به ژورنالهای دسترسی محدود برخوردارند که این مطلب چندان صحیح نیست. هدف این ژورنالها در دسترس قرار دادن علم برای همه مردم است لذا هزینه های خود را از نگارنده های مقاله دریافت می کنند. بسیاری از ژورنالهای معتبرعلمی در میان این ژورنالهاوجود دارند که ژورنالهایی همچون PLoS Medicine با ضریب تاثیر(Impact Factor) برابر 15.617، Living Reviews in Relativity با ضریب تاثیر (IF) برابر 12.625، Nucleic Acids Research ضریب تاثیر (IF) برابر 7.836 و … از آن دسته هستند. عمده ژورنالهای برخی از ناشران نیز به صورت دسترسی آزاد هستند برای مثال بیشتر ژورنالهای انتشاراتIOP (Institute of Physics) open access هستند.
بسیاری از ژورنالهای علمی دسترسی محدود (Non-Open Access)به شما این امکان را می دهند که در صورت تمایل هزینه مربوط به چاپ مقاله را پرداخت کنید و مقاله تان را به صورت رایگان در اختیار همگان قرار دهید. در صورتیکه در ژورنالهای دسترسی آزاد حتما باید هزینه چاپ مقاله (Publication fee) توسط نویسندگان پرداخت شود.
انواع ژورنالها بر مبنای داوری و اعتبار
مهمترین معیار جهت سنجش اعتبار ژورنالها بخش مربوط به داوری آنها می باشد. ژورنالها از لحاظ داوری مقالات به دو دسته کلی ژورنالهای با داوری( Peer Review )و ژورنالهای بدون داوری( Non-Peer Review ) تقسیم می شوند. ژورنالهای Non-Peer Review فرایند داوری خاصی ندارند و در صورتیکه مقالات فرمت و موضوعات تحت پوشش ژورنال را رعایت کرده باشد در این ژورنالها چاپ می شوند. عمدتا مجلات (Magazines) جزء این گروه می باشند و بدون داوری مقالات را چاپ می کنند لذا این گروه از ژورنالها از اعتبار علمی چندانی برخوردار نیستند. بر خلاف ژورنالهای بدون داوری، ژورنالهای Peer Review که از اعتبار بالاتری برخوردارند برای هر مقاله فرایند داوری مشخصی دارند. عموما این ژورنالها مقالات ارسال شده به آنها را برای 2 یا 3 داور می فرستند تا آنها نظراتشان را درباره سطح و کیفیت آن مقالات ابراز کنند. به طور کلی چاپ مقاله در این ژورنال زمان نسبتا بیشتری می طلبد و مقاله باید حتما استانداردهای مشخصی را پوشش دهد.
انواع ژورنالها بر مبنای نمایه استنادی
نمایه ی استنادی یک نوع پایگاه داده ی کتاب شناختی است، نمایه ای از استنادات بین انتشارات، که کاربر را قادر می سازد به سادگی دریابد کدام مقالات جدید جای کدام مقالات قدیمی را گرفته اند. اولین نمایه های استنادی استنادات قانونی از قبیل استنادات Shepard بودند. در سال ۱۹۶۰، موسسه ی Eugene Garfield اطلاعات علمی، اولین نمایه ی استنادی را جهت مقالات منتشر شده در مجلات آکادمیک معرفی نمود. در ابتدا نمایه ی استنادی علوم (SCI)، و سپس نمایه ی استنادی علوم اجتماعی (SSCI) و نمایه ی استنادی هنر و علوم انسانی (AHCI) را معرفی کرد. اولین نمایه ی سازی استنادی خودکار توسط Cite Seer در سال ۱۹۹۷ انجام گرفت. از جمله سایر منابع چنین داده هایی می توان به Google Scholar اشاره نمود.
سرویس های نمایه سازی استنادی اصلی:
موسسه اطلاعات علمی (ISI)، که اکنون به بخشی از Thomson Scientific تبدیل شده است، نمایه های استنادی ISI را به شکل چاپ شده و همچنین روی دیسک های فشرده ارائه می دهد. این نمایه ها هم اکنون عموما از طریق وب و تحت نام شبکه ی دانش (Web of Knowledge) شناخته می شوند، که به نوبه ی خود بخشی از گروه پایگاه های داده در شبکه ی دانش هستند.
الزویر (Elsevier)، اسکوپوس (Scopus) هایی منتشر می نماید که تنها به شکل آنلاین در دسترس هستند و به طور مشابه جستجوی موضوع را با جستجوی استنادی و ردیابی در علوم و علوم اجتماعی ترکیب می کنند.
نمایه ی استنادی هندی، داده های استنادی است که نشریات منتشر شده در هندوستان را تحت پوشش دارد. این نمایه موضوعات اصلی را از قبیل علمی، فنی، پزشکی و علوم اجتماعی دربرگرفته و هنر و علوم انسانی را هم شامل می شود. پایگاه داده ی استنادی در هندوستان اولین در نوع خود می باشد.
استناد علمی جهان اسلام (ISC)، یک نمایه ی استنادی است که توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران و پس از تایید توسط سازمان کنفرانس اسلامی ایجاد گردید. این پایگاه تنها نشریات جهان اسلام را استناد می‌نماید. این پایگاه در باکو، آذربایجان در چهارمین اجلاس وزرای تحصیلات عالیه و تحقیقات علمی که در اکتبر ۲۰۰۸ برگذار گردید مطرح شد. این پایگاه توسط مرکز استناد علمی جهان اسلام که در شهر شیراز قرار دارد عمل میکند. در سال ۲۰۰۹، ISC با Scupos طرح شراکت ریخت که اجازه ی استناد انتشارات ISC را در Scopus فراهم میآورد.
هر یک از این نمایه ها، نمایه ای از استنادات بین انتشارات ارائه داده و مکانیزمی جهت بیان اینکه کدام اسناد جایگزین به کدام اسناد استناد می کنند به همراه دارند.
این نمایه ها از نظر هزینه بسیار متفاوت هستند: پایگاه داده های ISI و Scopus از طریق اشتراک قابل دسترسی می باشند. بعلاوه، CiteSeer و Google Scholar به شکل رایگان روی اینترنت موجودند.
با اینکه نمایه های استنادی در اصل به سبب بازیابی اطلاعات طراحی شده بودند، به طور صعودی جهت کتاب شناسی و سایر مطالعات شامل ارزیابی تحقیقات مورد استفاده قرار می گیرند. داده های استنادی هم اساس ضریب تاثیرگذاری (IF) نشریات محبوب است. تحقیقات بسیاری در رابطه با تجزیه و تحلیل استنادی صورت گرفته، که گاهی با عنوان علم سنجی (Scientometric) یا اگر بخواهیم به شکل دقیق تر بیان کنیم کتاب سنجی (Bibliometrics) شناخته می شود، کلمه ای که توسط Vasily Nalimov ارائه گردید. این زمینه با ظهور نمایه ی استنادی علوم شکوفا شد، که هم اکنون نزدیک به ۱۹۰۰ اثر را در خود دارد. نشریات پیشرو در این عرصه علم سنجی، اطلاع سنجی (Infometrics) و نشریه ی جامعه ی آمریکایی علم اطلاعات و فن آوری می باشند. ASIST همچنین یک لیست پستی الکترونیکی با نام SIGMETRICS را در خود میزبانی می نماید. این روش در حال تجدید فعالیت براساس اشاعه ی گسترده ی شبکه ی علوم و پایگاه داده ی اشتراک Scopus در بسیاری از دانشگاهها و ابزارهای استنادی رایگان موجود دانشگاهی از قبیل CiteBase، CiteSeerX، Google Scholar و Windows Live Academic سابق است (هم اکنون با قابلیت های جانبی در Microsoft Academic Search موجود است) می باشد.
تجزیه و تحلیل استنادی قانونی یک روش تجزیه و تحلیلی استنادی است جهت تجزیه و تحلیل اسناد قانونی و تسهیل درک اسناد انطباق تنظیمی مرتبط با اکتشاف استناداتی که تدارکات را به سایر تدارکات در همان سند یا بین اسناد گوناگون اتصال می دهند. تجزیه و تحلیل استنادی قانونی از یک نمودار استنادی جدا شده از یک سند تشکیل شده، که اکتشاف الکترونیکی(E-Discovery) را تکمیل می نماید.
انواع ژورنالها بر مبنای بانک اطلاعاتی
بانکهای اطلاعاتی موسساتی هستند که در حوزه‌های اختصاصی و یا در حوزه‌های مختلف علوم به چاپ و انتشار تعداد زیادی مجله و کتاب می‌پردازند. برخی از ناشران در رشته‌های مختلف علمی مجلات متنوعی دارند اما بعضی از آنها فقط به حوزه‌های خاصی مانند علوم پزشکی نظیر PubMed و یا مهندسی برق نظیر IEEE اختصاص دارند.
1) Thomson Scientific
موسسه اطلاعات علمی که به اختصار ISI نامیده می‌شود در اوایل دهه شصت میلادی برای جمع‌آوری چکیده مقالات منتشر شده در مجلات علمی راه‌اندازی شد. بعدها این موسسه توسط شرکت Thomson خریداری شد و به Thomson Scientific مشهور شد. آنچه که به عنوان چاپ مقاله ISI ذکر می‌شود در واقع به معنای چاپ مقاله در مجله‌ای است که آن مجله توسط Thomson Scientific نمایه می‌شود و نشان دهنده اعتبار علمی آن مجله می‌باشد. یکی از معیارهای ارتقای اعضای هیات علمی در ایران و نیز رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان، تعداد مقالات چاپ شده در مجلات ISI می‌باشد. دقت شود که ISI بودن یک مجله همیشگی نیست و ممکن است یک مجله پس از مدتی به دلیل عملکرد ضعیف از فهرست مجلات ISI خارج شود و یا بر عکس، مجله‌ای به فهرست مجلات ISI افزوده شود. بهترین روش مشخص کردن ISI بودن یک مجله، استفاده از سایت Thomson Scientific و یا بخش‌های مهم آن ISI Web Knowledge, ISI Web of Science و Journal Citation Report (JCR) است. این دو بانک اطلاعاتی که بزرگ‌ترین بانک اطلاعاتی را تشکیل می‌دهند، امکان دسترسی به مقالات و مراجع را در یک زنجیره بی‌پایان فراهم می‌نمایند و شامل چندین هزار عنوان مجله، صدها هزار مقاله و ثبت اختراع (Patent)، کتاب و حتی ساختارهای شیمیایی نیز می‌شوند. مقاله‌های چاپ شده در مجلات ISI معمولا در سه شاخه اصلی نمایه ارجاعات علوم (SCI) شامل مجلات در حوزه فنی و مهندسی، علوم پزشکی، داروسازی، ریاضی، فیزیک، شیمی، بیولوژی و …، نمایه ارجاعات علوم اجتماعی (SSCI) شامل مجلات در حوزه روانشناسی، علوم سیاسی، علوم اقتصادی، حقوق، مدیریت، تاریخ، جغرافیا و … و نمایه ارجاعات هنر و علوم انسانی (AHSCI) شامل مجلات مرتبط با ادبیات، هنر، موسیقی، معماری، فلسفه و … گروه‌بندی می‌شوند. با جستجو در این بانکهای اطلاعاتی امکان دسترسی به چکیده مقالات (منابع) و نیز فهرست مراجع استفاده شده وجود دارد.
2) ScienceDirect
سرویس اطلاعات الکترونیکی برای دسترسی به مجلات تمام متن از انتشارات Elsevier است. عنوان Elsevier برگرفته از نام لوئیس الزویر (Lowy’s Elsevier) و یکی از اولین ناشرانی است که به چاپ مجلات علمی پرداخته است. از بزرگ‌ترین پایگاههای اطلاعاتی در حوزه‌های مختلف علمی مانند علوم پزشکی و پژوهش‌های مرتبط با آن همچون فیزیولوژی، آناتومی، داروسازی و …، علوم پایه شامل علوم ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست و …، علوم مهندسی شامل برق، کامپیوتر، مکانیک، عمران و …، علوم کشاورزی و نجوم، علوم انسانی، علوم اقتصادی و علوم اجتماعی و مدیریتی می‌باشد. در این پایگاه شما می‌توانید به چندین هزار عنوان مجله و کتاب و چندین میلیون مقاله به صورت تمام متن دسترسی پیدا کنید.
3) John Wiley
پیش از این با نام Wiley InterScienc شناخته شده بود و پس از ادغام John Wiley و Blackwell هم اکنون تمامی نشریات و کتاب‌های این دو ناشر بزرگ در Wiley Online Library قابل دسترس می‌باشد که امکان دسترسی به چند هزار مجله و چند صد هزار مقاله بسیار معتبر و با درجه علمی بالا به صورت online را فراهم کرده است. این نشریات حوزه بسیار متنوعی از علوم پزشکی تا فنی و مهندسی، علوم انسانی، علوم اقتصادی، علوم پایه و علوم کشاورزی و زیستی دارد.
4) Springer
از قوی‌ترین پایگاههای اطلاعاتی با بیش از 150 سال سابقه در حوزه‌های مختلف علمی مانند علوم پزشکی، علوم پایه، علوم فنی و مهندسی، علوم کشاورزی است که به چاپ و نشر تعداد زیادی مجله و کتاب می‌پردازد. این پایگاه اطلاعاتی سالیانه بیش از 3000 کتاب جدید و 1600 مجله را که به صورت الکترونیکی تمام متن نیز در دسترس می‌باشد را به چاپ می‌رساند. همچنین امکان جستجو در متن کتاب و جستجوی همزمان در بین کتب و مجلات وجود دارد. ذکر این نکته ضروری است که هر ناشر مجلات خود را در کشورهای مختلفی چاپ و منتشر میکند. به عبارت دیگر ممکن است یکی از مجلات Springer در آلمان و دیگری در آمریکا چاپ شود.
5) PubMed
یکی از بزرگ‌ترین و مهمترین بانکهای اطلاعاتی در زمینه علوم پایه و بالینی علوم پزشکی، دارویی، دندان پزشکی، بهداشت و سلامت می‌باشد. این پایگاه اطلاعاتی توسط مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی (NCBI) واقع در کتابخانه‌ی ملی پزشکی آمریکا (NLM) تهیه شده و امکان دسترسی به پایگاه اطلاعاتی Medline را در اختیار کاربران قرار داده است. این پایگاه اطلاعاتی بیش از 16 میلیون مقاله از 4500 نشریه معتبر در رشته‌های پزشکی، داروسازی، پرستاری، دندان پزشکی، دامپزشکی و علوم پایه منتشر شده در آمریکا و هفتاد کشور جهان را دارا می‌باشد.
6) IEEE
انجمن مهندسین برق و الکترونیک که با انتشار بیش از یکصد مجله تخصصی و مجموعه مقالات کنفرانس در سال، یکی از معتبرترین بانکهای اطلاعاتی در حوزه‌های مهندسی و به ویژه مهندسی برق، کامپیوتر و مهندسی پزشکی می‌باشد. از بخش‌های مختلف این پایگاه اطلاعاتی می‌توان به مجموعه مقالات چاپ شده در مجلات IEEE/IEE، مجموعه استانداردهای IEEE/IEE، مجموعه کنفرانس‌های IEEE Computer Society و مجموعه کنفرانس‌های IEEE/IEE اشاره نمود.
7) Emerald
در سال 1967 گروهی از دانشگاهیان پایگاه MCB University Press را که در زمینه مدیریت فعالیت می‌کرد، تاسیس نمودند. در نهایت در سال 2001، MCB University Press به Emerald تغییر نام یافت. اکنون Emerald از ناشران عمده در زمینه علوم اقتصادی، مدیریت، علوم اجتماعی و علوم انسانی است و بیش از دویست عنوان مجله منتشر میکند. از محصولات مهم آن می‌توان به 1- Emerald Fulltext شامل دسترسی کامل به بیش از چند ده هزار مقاله از بیش از یکصد و پنجاه عنوان مجله معتبر در حوزه مدیریت، حسابداری، بازاریابی، کتابداری و … 2- Emerald Abstracts شامل مجموعه‌ای از چکیده‌های بهترین مقالات در حوزه‌های مختلف علمی از بهترین انتشارات دنیا و 3- Emerald Management Review شامل تعداد بسیار زیادی مقالات مروری در مدیریت اطلاعات، مدیریت مالی، تولید و بهره‌برداری، مدیریت منابع انسانی و … اشاره کرد.
8) IET
قبلا با نام IEE شناخته شده بود و مربوط به حوزه‌های مهندسی برق و کامپیوتر می‌باشد. شامل مجلات، کتاب، خبرنامه، هفته نامه و … می‌باشد. اعضای اصلی این مجموعه معمولا توسط انتخابات آن لاین از تمامی اعضا انتخاب می‌شوند. محل اداره آن در کشور انگلستان در شهرهای لندن، گلاسکو و بیرمنگام است. این مجموعه نزدیک به سی عنوان ژورنال دارد. برای دسترسی به این بانک اطلاعاتی می‌توان از لینک زیر استفاده نمود که افراد می‌توانند با مراجعه به آن و پرداخت حق عضویت از مطالب بروز نشریات آن سود ببرند.
9) Taylor and Francis
در سال 1798 ریچارد تیلور (Richar Taylor) با تاسیس مجله Philosophical Magazine و سپس با پیوستن دکتر ویلیام فرانسیس (William Francis) در سال 1852، نهایتا در سال 1936 موسسه خصوصی انتشارات علمی Taylor & Francis راه‌اندازی شد. با رشد سریع در دو دهه اخیر، Taylor & Francis به یک ناشر بین‌المللی تبدیل شده است. این ناشر بیش از هزار عنوان مجله پژوهشی منتشر میکند و در حال حاضر دامنه موضوعی وسیع اعم از کشاورزی، هنر، علوم رفتاری، علوم پزشکی و زیستی، خدمات شهری، زمین شناسی، آموزش و پرورش، فنی و مهندسی، ریاضیات، آمار و … را پوشش می‌دهد.
10) IOP
در سال 1874 توسط انجمن فیزیک انگلستان بنیانگذاری شده و از مراجع مهم علوم پایه و رایج در رشته فیزیک و علوم وابسته به آن است و انتشارات چاپی و الکترونیکی آن در میان ناشران علمی از اعتبار بالایی برخوردار است. IOP: Institute of Physics بیش از 40 عنوان نشریه معتبر منتشر میکند. موضوع اصلی آن فیزیک است و شامل: فیزیک کاربردی، پلاسما، نور، اتمی و مولکولی، فیزیک هسته‌ای و انرژی، فیزیک ریاضیات و … می‌باشد.
11) ProQuest
مجموعه‌ای شامل پایان نامه‌ها، مقالات، نشریات علمی و … می‌باشد. این مجموعه اطلاعاتی از ناشران مختلف از قبیل CRCPress, Oxford و … را جمع‌آوری کرده و امکان دسترسی به متن کامل مقالات و پایان نامه‌ها را برای محققین فراهم میکند. یکی از مهمترین و اساسی‌ترین پایگاههای اطلاعاتی موجود در آن، پایگاه اطلاعات پایان نامه‌ها می‌باشد که چند میلیون پایان نامه را از چند صد دانشگاه جهان در مقطع تحصیلات تکمیلی پوشش می‌دهد. در زمینه علوم پزشکی، فنی و مهندسی، علوم انسانی، علوم اقتصادی، علوم اجتماعی و علوم پایه فعالیت میکند.
12) World Scientific
این شرکت در سال 1981 تاسیس شده و مدیریت اصلی آن در کشور سنگاپور است. در سال حدود 500 کتاب و بیش از 125 مجله در رشته‌های مختلف چاپ میکند. در حوزه‌های مختلف علمی مانند علوم پزشکی، علوم پایه، فنی و مهندسی و علوم اقتصادی و مدیریتی فعالیت میکند.
همچنین می‌توان از سایت www.scopus.com استفاده نمود. با وارد کردن نام نویسنده در قسمت «جستجوی نویسندگان (Author search)» و یا affiliation به تمام مقالات منتشر شده توسط آن نویسنده در سال‌های مختلف می‌توان دسترسی پیدا کرد. این سایت اطلاعات بسیار مفید دیگری در اختیار شما قرار می‌دهد. از جمله تعداد مقالات چاپ شده با دسته‌بندی در گروه‌های مختلف علمی، مشخصات کامل مقاله (همچون نام مجله، سال چاپ مقاله و …)، اسامی دیگر نویسندگان همکار، تعداد ارجاعات به مقاله، مشخصات کامل مقالات دیگران که از مقالات این نویسنده استفاده کرده‌اند، چکیده مقاله و در صورت امکان می‌توان فایل کامل مقاله را نیز دانلود کرد. در واقع در این سایت شما می‌توانید در یک زنجیره بی پایان به منابع جدید علمی دسترسی پیدا کنید.
یکی از پارامترهای که توسط سایت Scopus محاسبه می‌شود شاخص (h-index)h می‌باشد. در سایت Scopus علاوه بر امکان جستجو در بخش‌های مختلف مقاله همچون عنوان مقاله، چکیده، متن مقاله و یا کلمات کلیدی، می‌توان با نام نویسندگان و یا حتی با نام موسسه و دانشگاه نیز به جستجوی مقالات علمی پرداخت. از آنجا که در این سایت مقالات بر اساس موضوع، سال چاپ و یا دیگر نویسندگان همکار نیز دسته‌بندی می‌شوند، می‌توان جستجوی کامل‌تری داشت. همچنین فهرست مقالات جدیدی که از مقالات این نویسنده استفاده کرده و ارجاع داده‌اند نیز در دسترس است. به این ترتیب می‌توان به دیگر مقالات مرتبط دست یافت.
1) انواع ژورنالها بر مبنای دسترسی و هزینه
1-1) ژورنالهای دسترسی محدود (Non-Open Access):
این ژورنالها که عمده ژورنالهای علمی را تشکیل می دهند، برای چاپ یک مقاله علمی مبلغی را از نگارنده ها دریافت نمی کنند. از آنجایی که مقالات چاپ شده در این ژورنالها به صورت رایگان در دسترس عموم قرار ندارند به آنها ژورنالهای دسترسی محدود می گویند. در واقع هزینه این ژورنالها از فروش مقالات چاپ شده در آنها تامین می شود. این ژورنالهای به ازای هر مقاله مبالغی حدود 20 تا 50 دلار دریافت می کنند. برای استفاده از مقالات این ژورنالها یا می بایست مقالات آنها را خریداری کنید و یا باید از پایگاههای داده ای یا بانکهای اطلاعاتی مختلف مثل پایگاه داده دانشگاهها استفاده کنید. عموما دانشگاهها با عقد قرارداد با موسسات یا انتشارات مختلف در ازای مبالغی به صورت سالانه به تمامی مقالات منتشر شده توسط آن انتشارات ها دسترسی دارند. جهت دسترسی آسان به این پایگاها موسسه شریف یار نام کاربری و رمز عبور تعدادی از آنها را در اختیار کاربران محترم قرار داده است که از بخش دانلود می توانید آنها را دریافت کنید.
1-2) ژورنالهای دسترسی آزاد (Open Access):
گروه دیگری از ژورنالها که به نسبت گروه اول کمتر می باشند ژورنالهای دسترسی آزاد یا Open Access هستند. این ژورناهای جهت چاپ مقاله از نگارنده مقاله مبالغی (چند صد دلار) دریافت می کنند و مقالات را به صورت رایگان در اختیار همگان قرار می دهند. تصور عمومی اینست که این ژورنالها از اعتبار کمتری نسبت به ژورنالهای دسترسی محدود برخوردارند که این مطلب چندان صحیح نیست. هدف این ژورنالها در دسترس قرار دادن علم برای همه مردم است لذا هزینه های خود را از نگارنده های مقاله دریافت می کنند. بسیاری از ژورنالهای معتبرعلمی در میان این ژورنالهاوجود دارند که ژورنالهایی همچون PLoS Medicine با ضریب تاثیر(Impact Factor) برابر 15.617، Living Reviews in Relativity با ضریب تاثیر (IF) برابر 12.625، Nucleic Acids Research ضریب تاثیر (IF) برابر 7.836 و … از آن دسته هستند. عمده ژورنالهای برخی از ناشران نیز به صورت دسترسی آزاد هستند برای مثال بیشتر ژورنالهای انتشاراتIOP (Institute of Physics) open access هستند.
بسیاری از ژورنالهای علمی دسترسی محدود (Non-Open Access)به شما این امکان را می دهند که در صورت تمایل هزینه مربوط به چاپ مقاله را پرداخت کنید و مقاله تان را به صورت رایگان در اختیار همگان قرار دهید. در صورتیکه در ژورنالهای دسترسی آزاد حتما باید هزینه چاپ مقاله (Publication fee) توسط نویسندگان پرداخت شود.
انواع ژورنالها بر مبنای داوری و اعتبار
مهمترین معیار جهت سنجش اعتبار ژورنالها بخش مربوط به داوری آنها می باشد. ژورنالها از لحاظ داوری مقالات به دو دسته کلی ژورنالهای با داوری( Peer Review )و ژورنالهای بدون داوری( Non-Peer Review ) تقسیم می شوند. ژورنالهای Non-Peer Review فرایند داوری خاصی ندارند و در صورتیکه مقالات فرمت و موضوعات تحت پوشش ژورنال را رعایت کرده باشد در این ژورنالها چاپ می شوند. عمدتا مجلات (Magazines) جزء این گروه می باشند و بدون داوری مقالات را چاپ می کنند لذا این گروه از ژورنالها از اعتبار علمی چندانی برخوردار نیستند. بر خلاف ژورنالهای بدون داوری، ژورنالهای Peer Review که از اعتبار بالاتری برخوردارند برای هر مقاله فرایند داوری مشخصی دارند. عموما این ژورنالها مقالات ارسال شده به آنها را برای 2 یا 3 داور می فرستند تا آنها نظراتشان را درباره سطح و کیفیت آن مقالات ابراز کنند. به طور کلی چاپ مقاله در این ژورنال زمان نسبتا بیشتری می طلبد و مقاله باید حتما استانداردهای مشخصی را پوشش دهد.
انواع ژورنالها بر مبنای نمایه استنادی
نمایه ی استنادی یک نوع پایگاه داده ی کتاب شناختی است، نمایه ای از استنادات بین انتشارات، که کاربر را قادر می سازد به سادگی دریابد کدام مقالات جدید جای کدام مقالات قدیمی را گرفته اند. اولین نمایه های استنادی استنادات قانونی از قبیل استنادات Shepard بودند. در سال ۱۹۶۰، موسسه ی Eugene Garfield اطلاعات علمی، اولین نمایه ی استنادی را جهت مقالات منتشر شده در مجلات آکادمیک معرفی نمود. در ابتدا نمایه ی استنادی علوم (SCI)، و سپس نمایه ی استنادی علوم اجتماعی (SSCI) و نمایه ی استنادی هنر و علوم انسانی (AHCI) را معرفی کرد. اولین نمایه ی سازی استنادی خودکار توسط Cite Seer در سال ۱۹۹۷ انجام گرفت. از جمله سایر منابع چنین داده هایی می توان به Google Scholar اشاره نمود.
سرویس های نمایه سازی استنادی اصلی:
|
|
موسسه اطلاعات علمی (ISI)، که اکنون به بخشی از Thomson Scientific تبدیل شده است، نمایه های استنادی ISI را به شکل چاپ شده و همچنین روی دیسک های فشرده ارائه می دهد. این نمایه ها هم اکنون عموما از طریق وب و تحت نام شبکه ی دانش (Web of Knowledge) شناخته می شوند، که به نوبه ی خود بخشی از گروه پایگاه های داده در شبکه ی دانش هستند. |
|
|
الزویر (Elsevier)، اسکوپوس (Scopus) هایی منتشر می نماید که تنها به شکل آنلاین در دسترس هستند و به طور مشابه جستجوی موضوع را با جستجوی استنادی و ردیابی در علوم و علوم اجتماعی ترکیب می کنند. |
|
|
نمایه ی استنادی هندی، داده های استنادی است که نشریات منتشر شده در هندوستان را تحت پوشش دارد. این نمایه موضوعات اصلی را از قبیل علمی، فنی، پزشکی و علوم اجتماعی دربرگرفته و هنر و علوم انسانی را هم شامل می شود. پایگاه داده ی استنادی در هندوستان اولین در نوع خود می باشد. |
|
|
استناد علمی جهان اسلام (ISC)، یک نمایه ی استنادی است که توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران و پس از تایید توسط سازمان کنفرانس اسلامی ایجاد گردید. این پایگاه تنها نشریات جهان اسلام را استناد می‌نماید. این پایگاه در باکو، آذربایجان در چهارمین اجلاس وزرای تحصیلات عالیه و تحقیقات علمی که در اکتبر ۲۰۰۸ برگذار گردید مطرح شد. این پایگاه توسط مرکز استناد علمی جهان اسلام که در شهر شیراز قرار دارد عمل میکند. در سال ۲۰۰۹، ISC با Scupos طرح شراکت ریخت که اجازه ی استناد انتشارات ISC را در Scopus فراهم میآورد. |
هر یک از این نمایه ها، نمایه ای از استنادات بین انتشارات ارائه داده و مکانیزمی جهت بیان اینکه کدام اسناد جایگزین به کدام اسناد استناد می کنند به همراه دارند.
این نمایه ها از نظر هزینه بسیار متفاوت هستند: پایگاه داده های ISI و Scopus از طریق اشتراک قابل دسترسی می باشند. بعلاوه، CiteSeer و Google Scholar به شکل رایگان روی اینترنت موجودند.
با اینکه نمایه های استنادی در اصل به سبب بازیابی اطلاعات طراحی شده بودند، به طور صعودی جهت کتاب شناسی و سایر مطالعات شامل ارزیابی تحقیقات مورد استفاده قرار می گیرند. داده های استنادی هم اساس ضریب تاثیرگذاری (IF) نشریات محبوب است. تحقیقات بسیاری در رابطه با تجزیه و تحلیل استنادی صورت گرفته، که گاهی با عنوان علم سنجی (Scientometric) یا اگر بخواهیم به شکل دقیق تر بیان کنیم کتاب سنجی (Bibliometrics) شناخته می شود، کلمه ای که توسط Vasily Nalimov ارائه گردید. این زمینه با ظهور نمایه ی استنادی علوم شکوفا شد، که هم اکنون نزدیک به ۱۹۰۰ اثر را در خود دارد. نشریات پیشرو در این عرصه علم سنجی، اطلاع سنجی (Infometrics) و نشریه ی جامعه ی آمریکایی علم اطلاعات و فن آوری می باشند. ASIST همچنین یک لیست پستی الکترونیکی با نام SIGMETRICS را در خود میزبانی می نماید. این روش در حال تجدید فعالیت براساس اشاعه ی گسترده ی شبکه ی علوم و پایگاه داده ی اشتراک Scopus در بسیاری از دانشگاهها و ابزارهای استنادی رایگان موجود دانشگاهی از قبیل CiteBase، CiteSeerX، Google Scholar و Windows Live Academic سابق است (هم اکنون با قابلیت های جانبی در Microsoft Academic Search موجود است) می باشد.
تجزیه و تحلیل استنادی قانونی یک روش تجزیه و تحلیلی استنادی است جهت تجزیه و تحلیل اسناد قانونی و تسهیل درک اسناد انطباق تنظیمی مرتبط با اکتشاف استناداتی که تدارکات را به سایر تدارکات در همان سند یا بین اسناد گوناگون اتصال می دهند. تجزیه و تحلیل استنادی قانونی از یک نمودار استنادی جدا شده از یک سند تشکیل شده، که اکتشاف الکترونیکی(E-Discovery) را تکمیل می نماید.
انواع ژورنالها بر مبنای بانک اطلاعاتی
بانکهای اطلاعاتی موسساتی هستند که در حوزه‌های اختصاصی و یا در حوزه‌های مختلف علوم به چاپ و انتشار تعداد زیادی مجله و کتاب می‌پردازند. برخی از ناشران در رشته‌های مختلف علمی مجلات متنوعی دارند اما بعضی از آنها فقط به حوزه‌های خاصی مانند علوم پزشکی نظیر PubMed و یا مهندسی برق نظیر IEEE اختصاص دارند.
1) Thomson Scientific
موسسه اطلاعات علمی که به اختصار ISI نامیده می‌شود در اوایل دهه شصت میلادی برای جمع‌آوری چکیده مقالات منتشر شده در مجلات علمی راه‌اندازی شد. بعدها این موسسه توسط شرکت Thomson خریداری شد و به Thomson Scientific مشهور شد. آنچه که به عنوان چاپ مقاله ISI ذکر می‌شود در واقع به معنای چاپ مقاله در مجله‌ای است که آن مجله توسط Thomson Scientific نمایه می‌شود و نشان دهنده اعتبار علمی آن مجله می‌باشد. یکی از معیارهای ارتقای اعضای هیات علمی در ایران و نیز رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان، تعداد مقالات چاپ شده در مجلات ISI می‌باشد. دقت شود که ISI بودن یک مجله همیشگی نیست و ممکن است یک مجله پس از مدتی به دلیل عملکرد ضعیف از فهرست مجلات ISI خارج شود و یا بر عکس، مجله‌ای به فهرست مجلات ISI افزوده شود. بهترین روش مشخص کردن ISI بودن یک مجله، استفاده از سایت Thomson Scientific و یا بخش‌های مهم آن ISI Web Knowledge, ISI Web of Science و Journal Citation Report (JCR) است. این دو بانک اطلاعاتی که بزرگ‌ترین بانک اطلاعاتی را تشکیل می‌دهند، امکان دسترسی به مقالات و مراجع را در یک زنجیره بی‌پایان فراهم می‌نمایند و شامل چندین هزار عنوان مجله، صدها هزار مقاله و ثبت اختراع (Patent)، کتاب و حتی ساختارهای شیمیایی نیز می‌شوند. مقاله‌های چاپ شده در مجلات ISI معمولا در سه شاخه اصلی نمایه ارجاعات علوم (SCI) شامل مجلات در حوزه فنی و مهندسی، علوم پزشکی، داروسازی، ریاضی، فیزیک، شیمی، بیولوژی و …، نمایه ارجاعات علوم اجتماعی (SSCI) شامل مجلات در حوزه روانشناسی، علوم سیاسی، علوم اقتصادی، حقوق، مدیریت، تاریخ، جغرافیا و … و نمایه ارجاعات هنر و علوم انسانی (AHSCI) شامل مجلات مرتبط با ادبیات، هنر، موسیقی، معماری، فلسفه و … گروه‌بندی می‌شوند. با جستجو در این بانکهای اطلاعاتی امکان دسترسی به چکیده مقالات (منابع) و نیز فهرست مراجع استفاده شده وجود دارد.
2) ScienceDirect
سرویس اطلاعات الکترونیکی برای دسترسی به مجلات تمام متن از انتشارات Elsevier است. عنوان Elsevier برگرفته از نام لوئیس الزویر (Lowy’s Elsevier) و یکی از اولین ناشرانی است که به چاپ مجلات علمی پرداخته است. از بزرگ‌ترین پایگاههای اطلاعاتی در حوزه‌های مختلف علمی مانند علوم پزشکی و پژوهش‌های مرتبط با آن همچون فیزیولوژی، آناتومی، داروسازی و …، علوم پایه شامل علوم ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست و …، علوم مهندسی شامل برق، کامپیوتر، مکانیک، عمران و …، علوم کشاورزی و نجوم، علوم انسانی، علوم اقتصادی و علوم اجتماعی و مدیریتی می‌باشد. در این پایگاه شما می‌توانید به چندین هزار عنوان مجله و کتاب و چندین میلیون مقاله به صورت تمام متن دسترسی پیدا کنید.
3) John Wiley
پیش از این با نام Wiley InterScienc شناخته شده بود و پس از ادغام John Wiley و Blackwell هم اکنون تمامی نشریات و کتاب‌های این دو ناشر بزرگ در Wiley Online Library قابل دسترس می‌باشد که امکان دسترسی به چند هزار مجله و چند صد هزار مقاله بسیار معتبر و با درجه علمی بالا به صورت online را فراهم کرده است. این نشریات حوزه بسیار متنوعی از علوم پزشکی تا فنی و مهندسی، علوم انسانی، علوم اقتصادی، علوم پایه و علوم کشاورزی و زیستی دارد.
4) Springer
از قوی‌ترین پایگاههای اطلاعاتی با بیش از 150 سال سابقه در حوزه‌های مختلف علمی مانند علوم پزشکی، علوم پایه، علوم فنی و مهندسی، علوم کشاورزی است که به چاپ و نشر تعداد زیادی مجله و کتاب می‌پردازد. این پایگاه اطلاعاتی سالیانه بیش از 3000 کتاب جدید و 1600 مجله را که به صورت الکترونیکی تمام متن نیز در دسترس می‌باشد را به چاپ می‌رساند. همچنین امکان جستجو در متن کتاب و جستجوی همزمان در بین کتب و مجلات وجود دارد. ذکر این نکته ضروری است که هر ناشر مجلات خود را در کشورهای مختلفی چاپ و منتشر میکند. به عبارت دیگر ممکن است یکی از مجلات Springer در آلمان و دیگری در آمریکا چاپ شود.
5) PubMed
یکی از بزرگ‌ترین و مهمترین بانکهای اطلاعاتی در زمینه علوم پایه و بالینی علوم پزشکی، دارویی، دندان پزشکی، بهداشت و سلامت می‌باشد. این پایگاه اطلاعاتی توسط مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی (NCBI) واقع در کتابخانه‌ی ملی پزشکی آمریکا (NLM) تهیه شده و امکان دسترسی به پایگاه اطلاعاتی Medline را در اختیار کاربران قرار داده است. این پایگاه اطلاعاتی بیش از 16 میلیون مقاله از 4500 نشریه معتبر در رشته‌های پزشکی، داروسازی، پرستاری، دندان پزشکی، دامپزشکی و علوم پایه منتشر شده در آمریکا و هفتاد کشور جهان را دارا می‌باشد.
6) IEEE
انجمن مهندسین برق و الکترونیک که با انتشار بیش از یکصد مجله تخصصی و مجموعه مقالات کنفرانس در سال، یکی از معتبرترین بانکهای اطلاعاتی در حوزه‌های مهندسی و به ویژه مهندسی برق، کامپیوتر و مهندسی پزشکی می‌باشد. از بخش‌های مختلف این پایگاه اطلاعاتی می‌توان به مجموعه مقالات چاپ شده در مجلات IEEE/IEE، مجموعه استانداردهای IEEE/IEE، مجموعه کنفرانس‌های IEEE Computer Society و مجموعه کنفرانس‌های IEEE/IEE اشاره نمود.
7) Emerald
در سال 1967 گروهی از دانشگاهیان پایگاه MCB University Press را که در زمینه مدیریت فعالیت می‌کرد، تاسیس نمودند. در نهایت در سال 2001، MCB University Press به Emerald تغییر نام یافت. اکنون Emerald از ناشران عمده در زمینه علوم اقتصادی، مدیریت، علوم اجتماعی و علوم انسانی است و بیش از دویست عنوان مجله منتشر میکند. از محصولات مهم آن می‌توان به 1- Emerald Fulltext شامل دسترسی کامل به بیش از چند ده هزار مقاله از بیش از یکصد و پنجاه عنوان مجله معتبر در حوزه مدیریت، حسابداری، بازاریابی، کتابداری و … 2- Emerald Abstracts شامل مجموعه‌ای از چکیده‌های بهترین مقالات در حوزه‌های مختلف علمی از بهترین انتشارات دنیا و 3- Emerald Management Review شامل تعداد بسیار زیادی مقالات مروری در مدیریت اطلاعات، مدیریت مالی، تولید و بهره‌برداری، مدیریت منابع انسانی و … اشاره کرد.
8) IET
قبلا با نام IEE شناخته شده بود و مربوط به حوزه‌های مهندسی برق و کامپیوتر می‌باشد. شامل مجلات، کتاب، خبرنامه، هفته نامه و … می‌باشد. اعضای اصلی این مجموعه معمولا توسط انتخابات آن لاین از تمامی اعضا انتخاب می‌شوند. محل اداره آن در کشور انگلستان در شهرهای لندن، گلاسکو و بیرمنگام است. این مجموعه نزدیک به سی عنوان ژورنال دارد. برای دسترسی به این بانک اطلاعاتی می‌توان از لینک زیر استفاده نمود که افراد می‌توانند با مراجعه به آن و پرداخت حق عضویت از مطالب بروز نشریات آن سود ببرند.
9) Taylor and Francis
در سال 1798 ریچارد تیلور (Richar Taylor) با تاسیس مجله Philosophical Magazine و سپس با پیوستن دکتر ویلیام فرانسیس (William Francis) در سال 1852، نهایتا در سال 1936 موسسه خصوصی انتشارات علمی Taylor & Francis راه‌اندازی شد. با رشد سریع در دو دهه اخیر، Taylor & Francis به یک ناشر بین‌المللی تبدیل شده است. این ناشر بیش از هزار عنوان مجله پژوهشی منتشر میکند و در حال حاضر دامنه موضوعی وسیع اعم از کشاورزی، هنر، علوم رفتاری، علوم پزشکی و زیستی، خدمات شهری، زمین شناسی، آموزش و پرورش، فنی و مهندسی، ریاضیات، آمار و … را پوشش می‌دهد.
10) IOP
در سال 1874 توسط انجمن فیزیک انگلستان بنیانگذاری شده و از مراجع مهم علوم پایه و رایج در رشته فیزیک و علوم وابسته به آن است و انتشارات چاپی و الکترونیکی آن در میان ناشران علمی از اعتبار بالایی برخوردار است. IOP: Institute of Physics بیش از 40 عنوان نشریه معتبر منتشر میکند. موضوع اصلی آن فیزیک است و شامل: فیزیک کاربردی، پلاسما، نور، اتمی و مولکولی، فیزیک هسته‌ای و انرژی، فیزیک ریاضیات و … می‌باشد.
11) ProQuest
مجموعه‌ای شامل پایان نامه‌ها، مقالات، نشریات علمی و … می‌باشد. این مجموعه اطلاعاتی از ناشران مختلف از قبیل CRCPress, Oxford و … را جمع‌آوری کرده و امکان دسترسی به متن کامل مقالات و پایان نامه‌ها را برای محققین فراهم میکند. یکی از مهمترین و اساسی‌ترین پایگاههای اطلاعاتی موجود در آن، پایگاه اطلاعات پایان نامه‌ها می‌باشد که چند میلیون پایان نامه را از چند صد دانشگاه جهان در مقطع تحصیلات تکمیلی پوشش می‌دهد. در زمینه علوم پزشکی، فنی و مهندسی، علوم انسانی، علوم اقتصادی، علوم اجتماعی و علوم پایه فعالیت میکند.
12) World Scientific
این شرکت در سال 1981 تاسیس شده و مدیریت اصلی آن در کشور سنگاپور است. در سال حدود 500 کتاب و بیش از 125 مجله در رشته‌های مختلف چاپ میکند. در حوزه‌های مختلف علمی مانند علوم پزشکی، علوم پایه، فنی و مهندسی و علوم اقتصادی و مدیریتی فعالیت میکند.
همچنین می‌توان از سایت www.scopus.com استفاده نمود. با وارد کردن نام نویسنده در قسمت «جستجوی نویسندگان (Author search)» و یا affiliation به تمام مقالات منتشر شده توسط آن نویسنده در سال‌های مختلف می‌توان دسترسی پیدا کرد. این سایت اطلاعات بسیار مفید دیگری در اختیار شما قرار می‌دهد. از جمله تعداد مقالات چاپ شده با دسته‌بندی در گروه‌های مختلف علمی، مشخصات کامل مقاله (همچون نام مجله، سال چاپ مقاله و …)، اسامی دیگر نویسندگان همکار، تعداد ارجاعات به مقاله، مشخصات کامل مقالات دیگران که از مقالات این نویسنده استفاده کرده‌اند، چکیده مقاله و در صورت امکان می‌توان فایل کامل مقاله را نیز دانلود کرد. در واقع در این سایت شما می‌توانید در یک زنجیره بی پایان به منابع جدید علمی دسترسی پیدا کنید.
یکی از پارامترهای که توسط سایت Scopus محاسبه می‌شود شاخص (h-index)h می‌باشد. در سایت Scopus علاوه بر امکان جستجو در بخش‌های مختلف مقاله همچون عنوان مقاله، چکیده، متن مقاله و یا کلمات کلیدی، می‌توان با نام نویسندگان و یا حتی با نام موسسه و دانشگاه نیز به جستجوی مقالات علمی پرداخت. از آنجا که در این سایت مقالات بر اساس موضوع، سال چاپ و یا دیگر نویسندگان همکار نیز دسته‌بندی می‌شوند، می‌توان جستجوی کامل‌تری داشت. همچنین فهرست مقالات جدیدی که از مقالات این نویسنده استفاده کرده و ارجاع داده‌اند نیز در دسترس است. به این ترتیب می‌توان به دیگر مقالات مرتبط دست یافت.